چهار ماه بسیار مهم برای تقویت روخوانی کلاس اول

دانش‌آموز برای اولین بار در کلاس اول با مفهوم روخوانی یک متن آشنا می‌شود، به طور عملی آن را انجام می‌دهد و تا سطح معینی هم در انجام آن مهارت می‌یابد. اما این مهارت را نه یک‌باره که خیلی به‌تدریج و نشانه به نشانه کسب می‌کند.
مسیر دست‌یابی به مهارت روخوانی، مسیری یکنواخت و با سرعت ثابتی نیست. برای موفقیت بیشتر، باید مراحل مختلف این روند را بشناسیم.

🔻 مرحله‌ی مهم در تقویت روخوانی کلاس اول

➖ آیا می‌دانید مهم‌ترین زمان برای تقویت روخوانی کلاس اول چه زمانی است؟
➖ آیا می‌دانید جهش شگفت‌انگیز او چه زمانی روی می‌دهد؟
(جهش به مرحله‌ای که می‌تواند دیگر به راحتی یا تقریبا راحت بخواند.)

دانش‌آموز کلاس اول از متن‌های ساده‌ و کوتاه (که نشانه‌های کمی در آن‌ها به کار رفته) به متن‌های طولانی‌تر (با تعداد نشانه‌های بیشتر) می‌رسد. با یادگیری هر نشانه او می‌تواند واژه‌های بیشتری را بخواند.
چه واژه‌های جدیدی که در کتاب درسی‌اش آمده است؛ چه آن واژه‌هایی که برای نخستین بار در کتاب‌ها و متن‌های دیگر با آن‌ها روبرو می‌شود.
یک دسته واژه‌ی دیگر هم هست که از هر دو دسته‌ای که در بالا نوشتیم هم مهم‌تر است. (البته بدون آن دو دسته‌ این واژه‌ها نیز نبودند)

🔻 آن واژه‌ها کدامند؟

آن‌ها واژه‌های جدیدی هستند که خودش کشف می‌کند.
آن واژه‌های جدیدی که در کوچه و خیابان می‌بیند و آن واژه‌هایی که از این و آن می‌شنود. یکی از مهم‌ترین ابزارهای تقویت روخوانی کلاس اولی ها در این مرحله، تابلوهای مغازه، تابلوهای راهنمایی (که مسیرها را نشان می‌دهد) و هر واژه‌ای‌ست که در محیط پیرامون او وجود دارد. چه آن‌ها که می‌بیند، چه آن‌ها که می‌شنود.
هر چه این محیط غنی‌تر باشد، واژه‌های بیشتری به تور دانش‌آموز مشتاق کلاس اولی می‌افتد و جهش به سوی روخوانی نسبتا کامل همه‌ی متن‌های با محتوای ساده سریعتر و با کیفیت بهتری اتفاق می‌افتد.

🔻 چگونه کمکش کنیم؟

محیطش را گسترش دهید. به اشتیاقش دامن بزنید. اشتیاق برای یادگیری نام آدم‌ها، مکان‌ها، اشیاء و هر چیزی که نام دارد.
اگر اشتیاقش کم است، دلیل آن را بیابید و سعی کنید کاری کنید که علاقه‌مند شود.
او را به مکان‌ها و جمع‌های تازه و جذاب ببرید. با او درباره‌ی همه چیز گفت‌وگو کنید.
در حین صحبت درباره‌ی هر چیز، پس از آن که دانش‌آموز تا حدودی در جریان کلیات یک موضوع قرار گرفت، فورا بحث را به نام آن چیز بکشانید. ابزارهای مهمی که می‌توانید استفاده کنید، یک دفترچه‌ی یادداشت کوچک و جیبی است که همواره پیش خود او باشد. یک مداد و پاک‌کن و تراش نیز می‌تواند همراه شما باشد که در مواقع لازم به او می‌دهید (و پس می‌گیرید تا گم نشوند).
هنگامی که بحث درباره‌ی چیزی‌ست که او علاقه‌مند شده است و به نام آن چیز رسیدید، از او بخواهید نام آن را در دفترش یادداشت کند (تا یادمان نرود! و بعدا در خانه درباره‌اش صحبت کنیم).
به او تاکید کنید خیلی مهم است که نام هر چه می‌بیند در دفترش یادداشت کند. در این مرحله اصلا به درست یا غلط نوشتن آن‌ واژه‌ها گیر ندهید. بعدا فرصت هست که آن‌ را تصحیح کنید.
ضمن آن که در اکثر موارد، واژه‌ای را که می‌خواهد یادداشت کند (مثلا نام یک فروشگاه) می‌تواند ببیند.

🔻 چهار ماهی که بسیار مهم است

از زمانی که او حدود شش هفت نشانه را یاد گرفته است (یعنی اواخر آبان)، تا زمانی که به اواخر کتاب نزدیک شده و فقط سه چهار نشانه مانده است که به پایان نشانه‌ها برسد (یعنی اواخر اسفند)، بهترین زمان برای تقویت کامل روخوانی است. یعنی مدتی در حدود چهار ماه طبق برنامه‌ی طبیعی رسمی که برای همه‌ی دانش‌آموزان یکی‌ست.

البته میزان و عمق یادگیری در مورد همه یکسان نیست. علاوه بر تفاوت‌های ژنتیکی که میان دانش‌آموزان وجود دارد (و شما زیاد نمی‌توانید در آن‌ها تغییری ایجاد کنید) ، عوامل مهم دیگری در این روند دخیلند که شما در حد امکاناتتان می‌توانید بر آن‌ها تاثیر بگذارید. عواملی چون اشتیاق، غنی بودن محیط، وسایل تحریری که همیشه همراه باشند، نوع واکنش‌های چشمی و صوتی خودتان.

🔷 ضرورت و فایده‌ی همراهی شما با او

تا حد امکان خودتان در این چند ماه اگر همراهش باشید، بعدا سود بسیاری خواهید کرد!
موفقیت در این مرحله، سرعت یادگیری او را در سایر درس‌ها و در همه‌ی موارد زندگی بیشتر می‌کند.
وقتی را که در این چهار ماه صرف می‌کنید، سوای علاقه‌ای که به پیشرفت او دارید، به عنوان یک سرمایه‌گذاری نگاه کنید.
موفقیت در تسلط به روخوانی (و سپس درک مطلب) نقش بسیار مهمی در خودفرمان شدن دانش‌آموز و خودکار شدن همه‌ی برنامه‌هایش خواهد داشت.

♥️ آن وقت می‌توانید، بنشینید و ببینید و لذت ببرید.

سیدرضا تهامی