11 نکته برای تقویت روان‌خوانی کلاس اولی‌ها در تابستان

فرزند کلاس اولی شما ابتدا باید روخوانی درستی داشته باشد، سپس بتواند روان‌خوانی خود را تقویت کند. روان‌خوانی به معنی تندخوانی نیست. بلکه ‌همچنان می‌تواند کلمات را شمرده‌شمرده و صحیح و روان بخواند.

در این مطلب ۱۱ نکته به شما یادآوری می‌شود تا بتوانید با در نظر داشتن آن‌ها در تابستان به فرزندتان کمک کنید تا روان‌خوانی خود را تقویت کند. یا اگر روان‌خوانی خوبی دارد، از آن نگه‌داری کند و آن را رشد دهد.

متنی که می‌خواند جذاب باشد

متنی که فرزند شما می‌خواند باید طوری باشد که بتواند او را علاقه‌مند کند. مثلا کشش لازم را در او ایجاد کند تا کنجکاو شود که بداند قرار است در در انتهای آن متن یا داستان چه اتفاقی بیفتد. بهت است داستان‌های ساده و جذاب در حد کلاس اول را بخواند. در ادامه می‌گوییم که مثلا کتاب سواد خواندن اول انتشارات دبستانک که داستانی است چگونه در حد کلاس اول است.

متنی که می‌خواند ساده باشد

بهتر است متنی که فرزندتان می‌خواند از کلماتی تشکیل شده باشد که او همه‌ی نشانه‌های موجود در آن را خوانده باشد. یا این که کلماتی باشد که در کتاب‌های درسی‌اش با آن‌ها مواجه شده است. اگر در هر صفحه یکی دو کلمه وجود داشت که فراتر از این حالات بود اشکال ندارد و موجب افزایش دایره واژگان او می‌شود. اما به شرطی که متن جذابی باشد که دانش‌آموز کلاس اولی علاقه‌مند به خواندن متن بشود.

او را تصحیح نکنید

اگر فرزندتان هنگام خواندن، چند کلمه را اشتباه خواند، خواندن او را به خاطر تصحیح اشتباهاتش قطع نکنید. بگذارید ادامه دهد. لازم نیست واکنشی نشان دهد. فقط بهتر است آن کلمات را به خاطر بسپارید تا در جاهای دیگر مثل بازی یا انجام امور روزمره به روش غیرمستقیم آن کلمات را برای او تکرار کنید. هیچ اشکالی ندارد اگر او یک یا چند کلمه را غلط بخواند. تصحیح کردن مداوم شما موجب می‌شود که اعتماد به نفس خود را برای خواندن متن از دست بدهد. به جای این کار خواندن او را تشویق کنید. تشویق‌های به موقع و مکرر شما موجب می‌شود که در طی زمان، روان‌خوانی او تقویت شود.

درباره‌ی متن بنویسد

از فرزندتان بخواهید که بعد از خواندن متن سوالی را به صورت کتبی بنویسد تا شما جواب دهید. با این کار می‌تواند بسنجد که آیا شما متن را خوب فهمیدید یا خیر. این کار دو فایده دارد. هم اعتماد به نفس او را افزایش می‌دهد و هم موجب می‌شود برای پیدا کردن سوال دوباره به متن مراجعه کند و این کار موجب تقویت روان‌خوانی او می‌شود.

به ارتباط با سایر متن‌ها و کتاب‌ها توجه کنید

استفاده‌ی از کتاب‌ها و مطالب مرتبط با یکدیگر، تاثیر مطالعه‌ی آن‌ها را افزایش می‌دهد. مثلا در کتاب‌های دبستانک، وقتی دانش آموز از کتاب سواد خواندن کلاس اول برای تقویت روان‌خوانی استفاده می‌کند و متنی که مربوط به نشانه‌ی «س» است را می‌خواند، خوب است پس از آن، متن‌های مربوط به همان نشانه در کتاب فلسفیدن کلاس اول یا کتاب آموزش گردشگری کلاس اول را بخواند. این کار تاثیر هر کدام از آن کتاب‌ها را در تقویت روان‌خوانی بیشتر می‌کند.

اسامی در متن آشنا باشد

نکته‌ای که برای بهتر شدن روخوانی بچه‌ها لازم است این است که متنی را بخوانند که نام افراد، اماکن و … برایشان آشنا باشد. بنابراین در نشر دبستانک تمام کتاب‌ها تالیفی بوده و با مصالح همین کشور تولید شده‌اند و بچه‌ها کاملاً با آن آشنا هستند. عده‌ای شاید بگویند آشنایی با ادبیات جهان لازم است و نیاز به ترجمه داستان‌های کشورهای دیگر داریم. ما با ترجمه مخالف نیستیم اما کتاب‌های بی‌ارزش با ترجمه‌های بد یا ترجمه‌های ناقص چاپ می‌شود که ما را با ادبیات جهان آشنا نمی‌کند. ترجمه کتاب‌ها در دهه‌های پیش، بچه‌ها با ادبیات جهان آشنا می‌کرد اما کتاب‌های ترجمه‌ی امروزی بازاری و بی‌ارزش هستند. برای تقویت روخوانی باید متن‌ها برای بچه‌ها آشنا باشد و طبعاً کتاب‌های ایرانی بهتر است و اگر کتاب ترجمه شده‌ای هم دارید، سعی کنید که نام‌ها برایش آشنا و گوش‌نواز باشد.

اطمینان از آشنایی درست با حروف

نکته مهم بعدی برای بهتر شدن روخوانی، آشنایی با نشانه‌های حروف زبان فارسی است. کودکی که با نشانه‌های زبان فارسی آشنا نباشد، حتی در مقطع چهارم و پنجم دبستان نه تنها در درست خواندن و نوشتن حروف هم صدا با شکل‌های متفاوت، اشکال دارد بلکه در خواندن بعضی از کلمات ساده‌تر هم اشکال خواهد داشت. در این صورت ابتدا با روش‌های درست باید اشکال دانش‌آموز را برطرف کرد. اشکالی ندارد که دانش‌آموز کلاس چهارم باشد و حروف الفبای فارسی را مرور کند. کتاب‌هایی در این زمینه وجود دارد که به شما معرفی خواهیم کرد که بدون اینکه او متوجه شود، الفبای فارسی را کار کنید.

آشنا شدن با واژه‌های پرتکرار

نکته‌ای که بسیار به روانخوانی کمک می‌کند، آشنا شدن با واژه‌های پرتکرار است. خیلی از واژه‌ها مثل بنابراین، این، آن، سپس، دیدن، شنیدن، گفتن، آمدن و رفتن نقش اصلی در متن ندارند اما در متن زیاد به کار می‌روند و به روانخوانی کمک می‌کنند. متن ۵۰ کلمه‌ای را در نظر بگیرید. فرزند شما برای هر کلمه، یک ثانیه وقت صرف می‌کند. از این ۵۰ کلمه ۲۰ تا ۲۵ کلمه واژه‌های پرتکرار هستند. دانستن همین واژه‌های پرتکرار باعث می‌شود که متن جدید را راحت‌تر بخواند. پس اگر متن ۵۰ کلمه‌ای ۵۰ ثانیه وقت ببرد و اگر ۲۵ واژه پرتکرار در آن وجود داشته باشد به جای ۲۵ ثانیه، ده الی یازده ثانیه صرف خواندن کلمات پرتکرار خواهد شد. یعنی ۱۵ ثانیه جلو می‌افتد. این مسئله به تندخوانی مربوط نیست. البته این را بگویم که کلاس تندخوانی و تقویت حافظه‌ی کودکان به ضرر دانش‌آموزان ما هستند این واژه‌های پرتکرار در همه‌ی زبان‌ها وجود دارد. حتی می‌گویند اگر این واژه‌های پرتکرار را یاد بگیرید، ۷۰ الی ۸۰ درصد مکالمات انگلیسی یا مکالمات روزمره را خواهید آموخت. ۳۰ تا ۶۰ درصد متن‌ها را همین کلمات به ظاهر کم اهمیت تشکیل می‌دهند که در همه‌ی متون تکرار شده و تسلط به آن‌ها باعث تقویت روخوانی می‌شود. شما به عنوان والد می‌توانید کلمات پرتکرار را شکار کنید. مثلاً با کلمات بنابراین، گفتن، رفتن و غیر بازی جمله‌سازی راه بیندازید. پس اگر کلمه‌ای مثل سپس را انتخاب می‌کنید و قرار است با آن جمله بسازید؛ ببینید کدام‌یک زودتر در زمان مشخص جمله می‌سازید. این کار نیازمند تمرین مستمر است با یک الی دو روز جواب نخواهید گرفت. باید مداوم کار کنید. این بازی به قدری موثر است که در پایان متعجب خواهید شد چون بچه کاملاً در هنگام خواندن مسلط می‌شود و خودش روحیه پیدا می‌کند. آشنایی با نشانه‌ها باید طوری باشد که خودش بتواند، بخواند و نیاز به کمک شما نداشته باشد. اگر فرزندتان با کلمات پرتکرار و حروف آشنا باشد بخاطر صرفه‌جویی در یادگیری کلمات پرتکرار حالا می‌تواند روی کلمات جدید و ناآشنا وقت بیش‌تری بگذارد و به راحتی از کلمات پرتکرار عبور خواهد کرد.

انتخاب زمان مناسب برای روخوانی

نکته‌ی دیگری که در بهتر شدن روخوانی کلاس اول موثر است، انتخاب وقت مناسب توسط شماست. وقت مناسب، زمانی است که هم شما و فرزندتان حوصله داشته باشید. ما خودمان زمانی از روز حوصله انجام کاری نداریم، فرزند شما هم همینطور است. شما هم زمانی را انتخاب کنید که ذوق خواندن داشته باشد.

همراهی شما با فرزندتان

نکته‌ی مهم بعدی، همراهی کردن شما با فرزندتان است. به خصوص در بازی با کلمات پرتکرار، همراهی شما بسیار لازم است. اصولاً در پروژه‌ی بهتر شدن روخوانی فرزندتان، همراهی شما لازم است

همراه شدن فرزندتان با شما

نکته‌ی بعدی که در روخوانی موثر است، همراه کردن فرزندتان با شماست. امروز روزنامه‌های چاپی کم‌تر استفاده می‌شود و اکثراً با گوشی، روزنامه می‌خوانند. مطالب یک الی دو کانال خبری را انتخاب کرده و بررسی کنید که با مطالب آن مشکل نداشته باشید. به ساده و دشوار بودن کلمات آن کاری نداشته باشید. یکسری از کارها در روز باید بصورت فیزیکی انجام دهید؛ مثل اتو زدن، آشپزی، جارو، گردگیری، مرتب کردن اتاق و … که تمام افراد فارغ از شغل‌شان یکسری کارهای روتین روزانه دارند. از کودکان بخواهید چون وقت ندارید، او برای شما عنوان‌های کانال خبری را بخواند. به درست یا اشتباه خواندن او کاری نداشته باشید، تصحیح نکنید تا توی ذوقش نخورد. همین که بخواند کافی است. این کار را به صورت مداوم انجام دهید. اگر از خبری شاد یا ناراحت می‌شوید، احساس خوشی یا غم‌تان را نشان دهید. اجازه دهید که متوجه شود، خبری که برای شما می‌خواند در وقت شما صرفه جویی می‌کند.