عمیق کار کنید!

این کتاب‌ها و جزواتی که برای شما ارسال شده‌اند، حاصل کار عمیق است. کار کردن با آن‌ها و یادگیری‌شان نیز جز با کار عمیق مقدور نخواهد بود. اما اصلا کار عمیق چیست؟

کار عمیق یعنی کاری که با تمرکز بالا، بدون حواس‌پرتی و در زمانی طولانی انجام شود و ارزش بیافریند. کار عمیق است که می‌تواند به نتیجه‌های منحصر‌به‌‌فرد و شگفت‌انگیز منجر شود.

بیایید از خود ما شروع کنیم. فرض می‌کنیم. مثلا معلم دوره‌ی ابتدایی هستیم. احتمالا یکی از اهداف مهم ما یاددهی خوب و یادگیری خوب توسط دانش‌آموزانمان است. به یاد داشته باشید که ما به عنوان یک معلم خوب باید کار عمیق را از همین کودکی به دانش‌آموزانمان بیاموزیم و انجام این کار را با آن‌ها تمرین کنیم.

برای خوب یاد دادن به چه چیزی نیاز داریم؟ آیا جز این است که باید مطالعه کنیم و کار کنیم و تمرین کنیم؟ مطالعه و کار و تمرین و تلاش احتیاج به عمق و استمرار دارد. نمی‌شود که بیشتر زمان‌هایی که در اختیار داریم را به کارهای کم‌عمق بگذرانیم و بعد انتظار داشته باشیم دانش‌آموزانی آگاه تربیت شوند.

یک مثال می‌زنیم. آقا یا خانم معلمی سر کلاس در حال درس دادن به دانش‌آموزان است. دانش‌آموزان نیز چند دقیقه‌ای است که دارند تمرینی را که آقای معلم به آن‌ها داده ‌است را انجام می‌دهند. آقای معلم در این فرصت پیش‌آمده سری به گوشی همراه خود می‌زند و پیام‌های دوستانش را در شبکه‌های اجتماعی می‌خواند و پاسخ می‌دهد. این کار به ظاهر ساده و بی‌اهمیت است. اما این معلم فرصت کار عمیق را خود گرفته است. چگونه؟

تمرکز و حواس او باید به کاری معطوف باشد که انجام می‌دهد. یعنی معلمی کردن برای دانش‌آموزان!

ممکن است در فاصله‌ی انجام تمرین توسط دانش‌آموزان با آن‌ها کاری هم نداشته باشد. فقط روی صندلی خود بنشیند و به آن‌ها نگاه کند. اما همین نگاه کردن به دانش‌آموزان می‌تواند منشا اتفاقات مثبت باشد. او با نگاه کردن به دانش‌آموزان، با حالات و روحیات و نوع انجام دادن تمرین و عکس‌العمل‌های آن‌ها آشنا می‌شود. می‌تواند تصمیم بگیرد که آیا لازم است باز هم درباره‌ی درس توضیح بدهد یا نه. می‌تواند تصمیم بگیرد که حالا باید از چه منظری و از چه زاویه‌ای آن مفهوم درسی را دوباره توضیح دهد و … . اگر به دانش‌آموزانش نگاه نکند، فرصت این آگاهی‌ها را از خود می‌گیرد.

یا مثلا معلمی از مدرسه به منزل آمده و در حال انجام کارهای مربوط به خانه است. فرزند سه ساله‌ی او نیاز به توجه و بازی با مادر پدر دارد. مادر یا کارهای خود را تمام کرده و همان‌طور که حواسش به تلویزیون است، با فرزندش هم بازی می‌کند. چنین مادر یا پدری، باز هم فرصت کار عمیق (بازی با فرزند) را از دست می‌دهد. دریافت توجه صد در صدی و عمیق از سوی مادر یا پدر، به کودک لذت بسیار بیشتری می‌بخشد. بازی کردن برای کودک بسیار جدی و اصلا خود زندگی است. او با بازی زندگی می‌کند و یاد می‌گیرد. پس نیاز دارد که هم‌بازی او هم آن بازی را خود زندگی بداند و به طور جدی و عمیق درگیر آن باشد.

حالا غروب شده است و او انجام کارهای فوری و ضروری منزل و رسیدگی به فرزندان را به پایان رسانده و می‌خواهد یک ساعت به مطالعه و کار با جزوات توسعه‌ی توانمندی معلمان بپردازد. همسر و کودکان او نیز در حال انجام کارهای خود هستند. کودک هفت ساله نزد مادر یا پدر می‌آید و درخواستی از او دارد. مثلا می‌خواهد برایش کتاب خوانده شود. مادر یا پدر چه باید بکنند؟ آیا باید مطالعه و تمرین را رها کند و برای کودک کتاب بخوانند؟  

در این‌جا پاسخ منفی است. او می‌تواند به فرزندش آگاهی دهد که در حال کار عمیق روی موضوعی است. مثلا به او بگوید الان ساعت هفت و ربع است. عقربه‌‌ی بزرگ ساعت که روی عدد ۸ آمد، بیا که برای تو کتاب بخوانم. ممکن است کودک باز هم یک ربع دیگر بیاید و درخواستش را تکرار کند. باز هم می‌توان به او یادآوری کرد که هنوز تا ساعت ۸ وقت باقی است و آن موقع برایش کتاب خواهید خواند. این‌گونه می‌توانید عمیق مطالعه کنید و عمیق تمرین کنید.

می‌دانم! این نوع کار و جدا شدن از کارهای سطحی بسیار سخت است. زیرا سبک زندگی ما، عادت به کار عمیق را از ما گرفته است. اما باید آن را دوباره پیدا کنیم. ابتدا ممکن است حوصله‌تان سر برود و خسته شوید و مدام احساس نیاز کنید که به کارهای دیگر بپردازید. اما تمرین کنید. همین که آگاه باشید که دارید چه می‌کنید قدم مهمی است. این که حواستان باشد که روی کارتان عمیق هستید یا نه می‌تواند کمک بسیار زیادی به شما بکند. اگر می‌خواهید توانمند باشید و دانش‌آموزانی توانمند تربیت کنید، ابتدا خودتان عمیق کار کنید و نیز خود را موظف بدانید که کار عمیق را به دانش‌آموزانتان بیاموزید. فراموش نکنید که دانش‌آموزان با نگاه کردن به شما می‌آموزند. آن‌ها به دقت شما را زیر نظر می‌گیرند و از رفتارتان الگوبرداری می‌کنند.

شما نقشه‌های خوبی که برای دانش‌آموزان دارید، ابتدا روی خودتان پیاده کنید و خودتان اجرا کنید. خواهید دید برای یاددادنشان به کودکان لازم نیست کار زیادی انجام دهید. آن‌ها از خود شما و کارهایتان مستقیما می‌آموزند.

شما بنویسید:

پاسخ این سوال را برای سرپرست گروه ارسال کنید و جزوه‌ی بعدی را دریافت کنید.

یکی از تجربه‌های خود را که توانسته‌اید کاری را عمیق انجام دهید بنویسید و شرح دهید نوع انجام آن کار چه تاثیری در نتیجه‌ی حاصله داشته است.