راهنمای معلمان برای اداره کلاس‌‌های چندپایه (قسمت چهارم)

کلاس‌های چندپایه
راهی نو برای پیشرفت نظام آموزشی

بازهم در مورد برنامه‌

در برنامه‌ی واحد هفتگی، زمان هر جلسه (مربوط به هر یک از خانه‌های جدول برنامه) برای کلاس ‌اوّلی‌ها و ششمی‌ها به دو بخش تقسیم می‌شود و برای سایر پایه‌ها زمان هر جلسه به سه بخش تقسیم می‌شود.

آموزگار در ابتدای هر جلسه به اوّلی‌ها می‌پردازد و دانش‌آموزان پایه‌های دیگر طبق برنامه می‌دانند که چه باید بکنند.

اگر این مدرسه کتاب‌های دبستانک را برای دانش‌آموزان تهیه کرده باشد، کار معلم بسیار راحت است .چون به اندازه‌ی کافی مطالب جذاب و مرتبط به درس هر روز در هر پایه وجود دارد. مثلا دومی‌ها می‌توانند جدول کلمات متقاطع مربوط به فصلی را حل کنند که قرار است آن روز درس داده شود.

این کار یکی‌ از بهترین پیش‌خوانی‌های ممکن است. سومی‌ها می‌توانند پرسه در تاریخ مربوط به درس آن روز را بخوانند که آن هم پیش‌خوانی مؤثری است. چهارمی‌ها می‌توانند سواد خواندن مربوط به درس قبل را با یک داستان از سعدی انجام و به پرسش‌هایش پاسخ دهند. که مروری بسیار موثر که هم‌چنین به افزایش سواد خوادن آن‌ها کمک می‌کند. همزمان پنجمی‌ها می‌توانند بازی آموزشی و شعر مربوط به درس قبل را کار کنند و مرور خوبی بر درس هفته‌ی قبل داشته باشند. بالاخره ششمی‌ها نیز می‌توانند سوال‌های رده‌ی سوم (سوال‌های دشوار) درس قبل را حل کنند.

این پنج پایه در حالی دارند هم‌زمان با هم و در طی هفت الی ده دقیقه کارهایی مربوط به درس قبلی یا همان روز را انجام می‌دهند که معلم سرگرم کلاس اولی‌هاست و گاهی نیم نگاهی نیز به آنان می‌اندازد. در زیر حالت کلی این برنامه آمده است

سپس آموزگار به سراغ پایه‌ی دوم می‌آید. از این لحظه تا پایان آن جلسه، پایه‌ اوّلی‌ها دومین وقت خود را طبق روالی انجام می‌دهند که آموزگار از آن‌ها خواسته و در برنامه‌ی روبرویشان نیز آمده است. وقتی آموزگار سراغ پایه‌ی دوم می‌آید، بخش نخست وقت پایه‌ی دومی‌ها تمام و بخش دوم آن شروع می‌شود.

آنان در نخستین بخش وقت خود، کاری را انجام داده‌اند که طبق برنامه‌ آموزگار از آن‌ها خواسته است (مثلا همان جدول که گفتیم و در بخش‌های بعدی این جزوه به تفصیل اشاره خواهد شد) و پس از آن‌که کار مستقیم آموزگار با آنان تمام شد، سومین بخش وقت آنان در این جلسه شروع می‌شود که تا پایان همان جلسه ادامه دارد.

در همان زمان که معلم دارد به دومی‌ها درس می‌دهد سومی‌ها جدول کلمات متقاطع مربوط به ان روز را حل می‌کنند. چهارمی‌ها و پنجمی‌ها و ششمی‌ها نیز هر کدام طبق برنامه، یکی از آیتم‌های الگوی آموزشی دبستانک مربوط به درس قبلی یا بعدی را کار می‌کنند.

بدین ترتیب وقت پایه‌های سوم تا پنجم نیز مانند دومی‌ها سه قسمت است که قسمت اوّل آن قبل از کار مستقیم آموزگار با آنان است و قسمت سوم پس از کار آموزگار.

در مورد ششمی‌ها نیز وقت هر جلسه مانند اوّلی‌ها دو بخش است ولی ترتیب آن برعکس اوّلی‌هاست. یعنی از ابتدای جلسه تا آخرین نوبت کار معلّم، که برای آن‌هاست خودشان کارها را انجام می‌دهند.

از نظر محتوایی، بخش‌های مختلف وقت هر پایه به شرح جدول زیر خواهد بود که یکی از خانه‌های جدول اصلی است. مصداق‌های پیش‌خوانی و تمرین قبل و تمرین بعد در صفحات آینده خواهد آمد.

این جدول فقط به ظاهر پیچیده می‌نماید و در عمل بسیار ساده است و در قسمت‌های بعد هم توضیح می‌دهیم که تکرار و تمرین درس قبل یا پیش‌خوانی‌ها دقیقا چگونه خواهد بود. جدول را به ظاهر پیچیده‌تر اما در عمل بسیار راحت‌تر و کاربردی‌تر می‌کنیم.

سیدرضا تهامی
(ادامه دارد)

راهنمای معلمان برای اداره کلاس‌‌های چندپایه – قسمت اول
راهنمای معلمان برای اداره کلاس‌‌های چندپایه – قسمت دوم
راهنمای معلمان برای اداره کلاس‌‌های چندپایه – قسمت سوم